Kalka maszynowa
Niezbędne materiały:
- guma arabska
- kwas azotowy
- terpentyna
- kalka maszynowa
- asfalt
- szelak
- kalafonia i talk
Kalka maszynowa używana do kopiowania stron (zazwyczaj czarna lub granatowa; kolor oczywiście nie ma znaczenia) jest doskonałym materiałem rysunkowym. Pokryta jest substancją, która świetnie zatłuszcza kamień i w związku z tym zostawia ślad. Można położyć ją bezpośrednio na kamiennej matrycy lub rysować na niej przez kartkę. Kalka jest cienka, dobrze przywiera do powierzchni kamienia i transferuje ślad narzędzia, którym przez nią rysujemy. Oprócz typowego zastosowania kalki – czyli rysowania przez nią przy użyciu rozmaitej grubości narzędzi, można samą kalkę potraktować jako materiał rysunkowy i np pocierać nią o kamień zostawiając delikatne smużenia.
Kalka jest również bardzo stabilnym materiałem – rysunek wykonany przy jej użyciu drukuje się zwykle bez problemów.
Na dobrze utarty kamień litograficzny położyć trzeba kalkę maszynową tłustą (lśniącą) stroną do jego powierzchni. Rysując bezpośrednio lub pośrednio (przez kartkę położona na kalce) wykonać należy rysunek. Utrudnieniem jest fakt, że po podniesieniu kalki, żeby sprawdzić efekt swojej pracy, trudno jest trafić w to samo miejsce. Rozwiązaniem jest przymocowanie kartki, na której się rysuje (pośrednio) za pomocą papierowej taśmy klejącej do brzegu kamienia. Kartkę można unosić dla sprawdzenia efektu pracy bez ryzyka jej przesunięcia.
Kalka jest tłustym materiałem. Nie należy więc zostawiać jej bezpośrednio na kamieniu w przerwach pracy (np do następnego dnia). Istnieje ryzyko, że sama kalka zostawi ślad.
Po wykonaniu rysunku należy oprószyć go kalafonią i talkiem, a po usunięciu nadmiaru proszków, wytrawić.
Stężenie trawienia nie powinno być zbyt słabe. Wbrew pozorom materiał transferujący z kalki dosyć dobrze wnika w powierzchnię kamienia i zbyt delikatne trawienie będzie przyczyną późniejszego zaczerniania się rysunku. Zazwyczaj odpowiednim stężeniem powinno być około 10 kropel kwasu azotowego na 30 ml gumy arabskiej.
Delikatne, jasne ślady (np przetarcia) trawimy słabiej; silniejsze, zagęszczone, nawarstwiające się – mocniej.
Po zatarciu i wysuszeniu gumy, wymywamy powierzchnię terpentyną i zacieramy asfaltem. Kiedy odparuje, można zacząć wilżenie i wałkowanie kamienia.
Rysunek wykonany przy użyciu kalki maszynowej stosunkowo wolno nasyca się farbą. Pełne zaczernienie powinno ustabilizować się po wykonaniu kilku druków próbnych.
Drugie trawienie – w zależności od rysunku.